انواع درجه بندی سنباده کاغذی + جدول راهنما
سنباده کاغذی ابزاری است که برای صاف کردن، شکل‌دهی و پرداخت سطوح مختلف مانند چوب، فلز، پلاستیک و غیره استفاده می‌شود. درجه‌بندی سنباده کاغذی بر اساس اندازه دانه‌های ساینده‌ای که روی سطح کاغذ قرار دارند تعیین می‌شود. این درجه‌بندی از عددی که به آن اختصاص داده می‌شود قابل تشخیص است؛ هرچه این عدد بالاتر باشد، دانه‌ها ریزتر و سنباده نرم‌تر است و هرچه عدد کمتر باشد، دانه‌ها درشت‌تر و سنباده زبرتر است.
چگونه سنباده کاغذی مناسب انتخاب کنیم؟
انتخاب سنباده کاغذی مناسب بستگی به نوع سطح، میزان زبری و مرحله کاری که در آن هستید دارد. اولین گام، تعیین هدف شما از سنباده‌کشی است؛ اگر نیاز به حذف مواد ضخیم مثل رنگ یا لاک دارید، سنباده‌های زبر (با درجه 40 تا 60) انتخاب مناسبی هستند. برای اصلاح و هموارسازی سطوح پس از مرحله اولیه، از سنباده‌های متوسط (80 تا 150) استفاده کنید. اگر به صافکاری نهایی یا آماده‌سازی سطح برای رنگ یا لاک نیاز دارید، سنباده‌های نرم‌تر (180 تا 240) مناسب‌تر خواهند بود.
همچنین جنس سطح مورد نظر نقش مهمی در انتخاب دارد. برای چوب‌های نرم، سنباده‌های با دانه ریزتر مناسب هستند، در حالی که برای فلزات سنباده‌های زبرتر بهتر کار می‌کنند. سنباده‌های بسیار نرم (با درجه 400 و بالاتر) برای پرداخت‌های دقیق، مثلاً در کارهای هنری یا جواهرسازی، استفاده می‌شوند. توجه داشته باشید که استفاده تدریجی از سنباده‌های زبر به نرم، باعث دستیابی به بهترین نتیجه و ایجاد سطحی صاف و هموار می‌شود.
تقسیم‌بندی کلی سنباده‌ها بر اساس درجه چگونه است؟
سنباده کاغذی، که از دانه‌های ساینده چسبیده به یک سطح کاغذی ساخته می‌شود، برای صافکاری، شکل‌دهی، و آماده‌سازی سطوح مختلف مانند چوب، فلز، پلاستیک و غیره استفاده می‌شود. درجه‌بندی سنباده نشان‌دهنده اندازه دانه‌های ساینده است و نقش بسیار مهمی در نتیجه نهایی دارد. برای درک بهتر از نحوه عملکرد سنباده‌ها، در این مقاله از کات تولز توضیحات مفصل‌تری ارائه می‌شود:
1. سنباده‌های بسیار زبر (درشت)
این سنباده‌ها دارای دانه‌های درشت و زبر هستند و به‌سرعت مقدار زیادی از مواد را از سطح حذف می‌کنند. برای کارهایی مانند:
- حذف رنگ یا لاک: برای پاک کردن پوشش‌های ضخیم از سطوح چوبی یا فلزی، مانند حذف رنگ‌های قدیمی یا لاک‌های خشک‌شده.
- صاف‌کردن سطوح ناصاف: مثلاً در مواردی که سطح چوب دارای برآمدگی یا زبری زیاد است.
- شکل‌دهی اولیه: مانند حذف بخش‌های اضافی چوب یا فلز و تنظیم اولیه سطح.
معمولاً از این درجه سنباده در مراحل ابتدایی پروژه استفاده می‌شود تا سطح کار آماده مراحل بعدی شود.
2. سنباده‌های زبر تا متوسط
این نوع سنباده برای آماده‌سازی سطح پس از استفاده از سنباده‌های زبر مناسب است. ویژگی‌ها و کاربردهای این گروه:
- هموارسازی سطح: پس از حذف مواد اضافی با سنباده‌های زبر، سنباده‌های متوسط سطح را هموار و نرم‌تر می‌کنند.
- آماده‌سازی برای پرداخت نهایی: قبل از اعمال پوشش نهایی مثل رنگ یا لاک.
- پرداخت اولیه چوب: بعد از کارهایی مانند تراشکاری یا برش، برای ایجاد سطح مناسب قبل از پرداخت نهایی.
3. سنباده‌های نرم (ریز)
این سنباده‌ها دانه‌های ریزتری دارند و برای مراحل نهایی و پرداخت دقیق‌تر استفاده می‌شوند:
- صافکاری نهایی چوب و فلز: وقتی سطح دیگر زبری زیادی ندارد و آماده پوشش‌دهی است.
- آماده‌سازی سطح برای لاک و رنگ: این سنباده‌ها سطحی صاف و یکنواخت برای دریافت پوشش‌های نهایی ایجاد می‌کنند.
- پرداخت بین لایه‌های رنگ یا لاک: معمولاً در بین لایه‌های رنگ برای صاف کردن سطح و ایجاد پیوند بهتر بین لایه‌ها استفاده می‌شود.
4. سنباده‌های بسیار نرم
این دسته برای پرداخت‌های بسیار دقیق و نهایی استفاده می‌شود:
- پرداخت نهایی برای کارهای حساس: در مواردی که سطح باید کاملاً صاف و بدون کوچکترین ناهمواری باشد.
- صاف‌کردن بین لایه‌های لاک یا رنگ: مثلاً برای ایجاد سطحی بی‌نقص در کارهای دستی یا صنعتی با ظرافت بالا.
- کارهای حساس فلزی و پلاستیکی: سنباده‌های نرم در کارهای فلزی و پلاستیکی که نیاز به صافکاری دقیق دارند، استفاده می‌شود.
5. سنباده‌های فوق‌العاده نرم
این نوع سنباده برای کارهای بسیار دقیق و حساس استفاده می‌شود. موارد کاربرد این نوع سنباده:
- پرداخت نهایی بسیار ظریف: معمولاً در پرداخت سطوح حساس و نهایی، مثلاً در کارهای هنری یا صنایع دستی.
- پرداخت نهایی فلزات گرانبها: مانند جواهرات یا سطوح فلزی براق که باید بسیار صاف و صیقلی شوند.
- کارهای خاص با سطوح رنگ‌شده یا لاک‌زده: برای صاف‌کردن نهایی بعد از چندین لایه رنگ یا لاک، به منظور حذف هر گونه خط یا زبری کوچک.
در زیر جدول مربوط به درجه‌بندی سنباده‌های کاغذی و کاربردهای آن‌ها آورده شده است. این جدول به شما کمک می‌کند تا به‌طور ساده‌تر و سریع‌تر، نوع سنباده مناسب را برای کار مورد نظر خود انتخاب کنید:
| درجه سنباده (گرید) | نوع دانه ها | کاربرد |
|---|---|---|
| 20 تا 40 | بسیار زبر | حذف پوشش های ضخیم مانند رنگ و لاک، تراش اولیه چوب و فلزات |
| 50 تا 60 | زبر | آماده سازی اولیه و حذف سریع مواد، هموار کردن سطح ناصاف و زبر |
| 80 تا 100 | زبر تا متوسط | آماده سازی سطح برای پرداخت بیشتر، صاف کردن و هموارسازی بعد از سنباده کاری اولیه |
| 120 تا 150 | متوسط | صاف کردن اولیه چوب، فلز و پلاستیک، آماده سازی برای پوشش دهی با رنگ یا لاک |
| 180 تا 220 | نرم | پرداخت نهایی قبل از اعمال پوشش نهایی مانند رنگ یا لاک، حذف خط و خراش های کوچک |
| 240 تا 320 | بسیار نرم | صافکاری دقیق، استفاده بین لایه های رنگ یا لاک، آماده سازی برای پوشش نهایی بسیار صاف |
| 400 تا 600 | فوق العاده نرم | پرداخت های نهایی با ظرافت بالا، مخصوص کارهای ظریف مثل جواهرات یا سطوح حساس |
| 600 به بالا | فوق العاده نرم (ریز) | پرداخت های نهایی بسیار ظریف، مخصوص کارهای دقیق و حساس، صاف کردن بین لایه های رنگ یا لاک |
حساس استفاده می‌شوند، مانند صافکاری بین لایه‌های رنگ یا لاک و کارهای ظریف‌کاری مانند جواهرات. دانه‌های بسیار ریز در این سنباده‌ها سطحی کاملاً صاف و بی‌نقص ایجاد می‌کنند، بدون اینکه خراش‌های عمیق یا زبری ایجاد شود.
از سوی دیگر، سخت‌ترین و زبرترین سنباده‌ها درجه‌های 20 تا 40 دارند. این سنباده‌ها دانه‌های بسیار درشتی دارند که برای حذف مواد ضخیم، مانند رنگ، لاک یا برآمدگی‌های زیاد روی چوب و فلز استفاده می‌شوند. این نوع سنباده‌ها با سرعت بالایی مواد را از سطح برمی‌دارند، اما سطح نسبتاً زبری باقی می‌گذارند که نیاز به صافکاری بیشتر با سنباده‌های نرم‌تر دارد.
نکات مهم در استفاده از سنباده:
- شروع با سنباده‌های زبر: معمولاً برای برداشتن مقدار زیادی از مواد یا از بین بردن پوشش‌های ضخیم، کار را با سنباده‌های زبر شروع می‌کنند.
- انتقال به سنباده‌های نرم‌تر: پس از صاف کردن اولیه با سنباده زبر، از سنباده‌های نرم‌تر برای اصلاح بیشتر و رسیدن به سطحی صاف‌تر استفاده می‌شود.
- حرکت در جهت مناسب: به‌خصوص در کار با چوب، بهتر است سنباده در جهت الیاف چوب حرکت کند تا از ایجاد خط و خراش‌های ناخواسته جلوگیری شود.
- استفاده از سنباده خیس و خشک: برخی سنباده‌ها برای استفاده با آب طراحی شده‌اند که به دفع گرد و غبار و بهبود عملکرد سایندگی کمک می‌کند.
- تعویض سنباده در زمان مناسب: استفاده از سنباده‌های کهنه و فرسوده ممکن است باعث کاهش کیفیت کار شود. به‌محض احساس افت در عملکرد، سنباده باید تعویض شود.
با رعایت این اصول، می‌توانید سطحی صاف و هموار ایجاد کنید و نتیجه نهایی کارتان را بهبود بخشید.
سخن پایانی
برای انتخاب سنباده مناسب، اگر نیاز به حذف مواد ضخیم دارید، از سنباده‌های زبر (20 تا 40) استفاده کنید. برای صافکاری نهایی و پرداخت دقیق، سنباده‌های نرم (600 به بالا) را انتخاب کنید. شروع کار با سنباده زبر و تدریجی نرم‌تر کردن آن، بهترین نتیجه را برای ایجاد سطحی صاف و آماده برای رنگ یا لاک فراهم می‌کند.